Hội thảo “Ứng phó biến đổi khí hậu trong bối cảnh mới” là diễn đàn để các bên liên quan cập nhật nắm bắt được tiến độ cập nhật các chính sách, đồng thời đánh giá các cơ hội tiềm năng tham gia, hợp tác và tăng cường vai trò của các tổ chức xã hội, các tổ chức phi chính phủ, các bên liên quan trong các hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu (BĐKH).
Sáng ngày 24/3/2022, Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi Khí hậu phối hợp cùng Nhóm công tác về biến đổi khí hậu (CCWG), Liên minh Hành động vì Khí hậu Việt Nam (VCCA), Tổ chức bảo tồn thiên nhiên quốc tế (WWF) Việt Nam và Friedrich-Ebert-Stiftung Việt Nam (Viện FES) cùng tổ chức Hội thảo “Ứng phó biến đổi khí hậu trong bối cảnh mới” bằng hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến.
Cần có những hành động mạnh mẽ hơn nữa về vấn đề môi trường và năng lượng
Phát biểu khai mạc hội thảo, PGS.TS. Phạm Thị Thanh Ngà (Phó Viện trưởng Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi Khí hậu) cho biết, tại COP26, Việt Nam đã có những cam kết mạnh mẽ nhằm thúc đẩy việc thực hiện Thỏa thuận Paris như Hiệp ước Khí hậu Glasgow, Net-Zero vào năm 2050, Cam kết mêtan, Tuyên bố về sử dụng rừng và đất… Rõ ràng từ COP26 cũng cho thấy Việt Nam với tư cách là một thành viên tích cực đóng góp vào mục tiêu toàn cầu cũng như đảm bảo khả năng thích ứng của cộng đồng trước các tác động bất lợi của biến đổi khí hậu đang diễn ra với tốc độ nhanh hơn so với dự báo.
PGS.TS. Phạm Thị Thanh Ngà phát biểu tại hội thảo
Trước những thách thức về biến đổi khí hậu và phát triển bền vững đòi hỏi hợp tác liên ngành của tất cả các bên tham gia trong xã hội và các cấp chính quyền, từ địa phương đến trung ương, đồng thời huy động nguồn lực từ các doanh nghiệp và các tổ chức phi chính phủ trong ứng phó với biến đổi khí hậu.
Nói về vấn đề môi trường và năng lượng trong bối cảnh mới, đại diện viện FES, bà Julia Behrens bày tỏ, cả thế giới đang hướng sự chú ý đến cuộc xung đột tại Ukraine, đặc biệt là Đức và các quốc gia Châu Âu. Từ góc nhìn an ninh năng lượng có thể thấy sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch đang gây tổn hại như thế nào về mặt kinh tế và làm tăng thêm tình trạng mất an ninh đối với các quốc gia phụ thuộc.
Xung đột này một lần nữa nhấn mạnh một điều rằng thế giới cần có những hành động mạnh mẽ hơn nữa về vấn đề môi trường và năng lượng. Nếu các quốc gia vẫn còn tập trung vào năng lượng hóa thạch gây ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu thì chúng ta sẽ còn phải tiếp tục chứng kiến các cuộc xung đột tương tự trong tương lai.
Nhìn từ góc độ quốc gia, Việt Nam đã có tầm nhìn xa với mục tiêu phát thải ròng bằng 0 và thực hiện những chính sách mang lại lợi ích cho môi trường và cho người dân.
Là một trong những tổ chức phi chính phủ đầu tiên có mặt tại Việt Nam từ năm 1990, Viện Friedrich Ebert hoạt động dựa trên ba giá trị chính: Tự do, đoàn kết và công bằng xã hội. Trong dự án Khí hậu và năng lượng châu Á, FES nhận ra rằng biến đổi khí hậu không chỉ là vấn đề khoa học hoặc công nghệ mà còn là vấn đề xã hội. Cho nên, các giải pháp cho cuộc khủng hoảng khí hậu và môi trường phải là những giải pháp đảm bảo sinh kế, sức khỏe cho các nhóm xã hội dễ bị tổn thương do BĐKH.
Thúc đẩy quá trình xây dựng và thực hiện chính sách khí hậu
Để giảm thiểu tác động tiêu cực của BĐKH, các Bộ, ngành, địa phương hiện đang tổ chức xây dựng Kế hoạch hành động thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26 và hoàn thiện Đề án triển khai thực hiện cam kết của Việt Nam tại Hội nghị COP26.
Các đại biểu tham dự hội thảo chụp ảnh kỷ niệm
Cùng với đó, các cơ quan, ban, ngành cũng đề xuất các chương trình, dự án, nhiệm vụ cụ thể và nhu cầu về vốn, chuyển giao khoa học và công nghệ, nhân lực… nhằm triển khai thực hiện cam kết của Việt Nam tại COP26; xác định nhu cầu hợp tác với các đối tác phát triển, định chế tài chính.
Tại Hội thảo, các nhà khoa học, các chuyên gia, đã chia sẻ những kinh nghiệm triển khai các hoạt động ứng phó biến đổi khí hậu, xác định các khoảng trống và ưu tiên trong triển khai thực hiện các hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu, các định hướng ứng phó biến đổi khí hậu và những khoảng trống mới nổi trong xây dựng cũng như thực hiện chính sách để đạt được các mục tiêu quốc gia được cập nhật tại COP26.
Sau quá trình khảo sát thực tế, đại diện hai mạng lưới VCCA và CCWG đã chia sẻ một số khuyến nghị để thúc đẩy quá trình xây dựng và thực hiện chính sách khí hậu. Trong đó nhấn mạnh việc thúc đẩy quá trình điều phối, hướng dẫn triển khai các chủ trương, chính sách giữa các cấp, các ngành.
Ở cấp quốc gia, cần thúc đẩy sự phối hợp giữa các Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Kế hoạch đầu tư, Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Tài chính trong triển khai các Chương trình, chiến lược về bảo vệ môi trường, tăng trưởng xanh, sản xuất và tiêu dùng bền vững, mua sắm công bền vững hướng tới đạt được các cam kết của Việt Nam tại COP26.
Tại địa phương, cần có các hướng dẫn thực hiện cụ thể giúp các địa phương triển khai các chính sách quốc gia phù hợp với điều kiện của mình theo lộ trình rõ ràng nhằm lồng ghép ứng phó với BDKH vào các kế hoạch phát triển kinh tế, xã hội các cấp.
Toàn cảnh Hội thảo
Bên cạnh đó, cần tiếp tục triển khai các chương trình, kế hoạch cụ thể và thực tiễn nhằm tăng cường khả năng tiếp cận thông tin, nâng cao nhận thức của người dân về chính sách, các chương trình ứng phó với BĐKH cấp quốc gia và địa phương. Các thông tin và hình thức truyền tải rõ ràng, dễ hiểu hướng tới huy động sự tham gia của từng cá nhân, cộng đồng, các tổ chức xã hội và đối tác đóng góp cho các mục tiêu khí hậu quốc gia.
Không ngừng tăng cường sự tham gia của các nhóm yếu thế, dễ bị tổn thương nhất bởi BĐKH như trẻ em, thanh thiếu niên, phụ nữ, các cộng đồng Dân tộc thiểu số, nông thôn, miền núi… vào quá trình xây dựng, triển khai các chính sách tại địa phương và cộng đồng.