Việc công bố một bài báo ở Tạp chí Khoa học Biến đổi khí hậu (sau đây gọi là “Tạp chí”) được thông qua quá trình phản biện kín, đây là quá trình xây dựng và phát triển mạng lưới tri thức thiết yếu mang tính xuyên suốt. Quá trình này phản ánh trực tiếp chất lượng công trình của tác giả bài báo và các bên liên quan. Vì vậy, các tiêu chuẩn về đạo đức xuất bản cần được tuân thủ bởi tất cả các bên liên quan tới việc xuất bản bao gồm: tác giả, hội đồng biên tập, chuyên gia phản biện, nhà xuất bản.
1. Quyền và nhiệm vụ của tác giả
Quyền tác giả: Chỉ những cá nhân có đóng góp đáng kể vào nghiên cứu mới có quyền tác giả của bài báo.
Tiêu chuẩn về bản thảo bài báo: Tác giả/các tác giả cần gửi bản thảo bài báo đến Tạp chí về kết quả nghiên cứu chưa từng được công bố/xuất bản tại bất kỳ ấn phẩm/trang thông tin nào. Tác giả/các tác giả cũng cần trình bày khách quan về tính cấp thiết và ý nghĩa thực tiễn của của nghiên cứu.
Tính nguyên bản của bản thảo, đạo văn, và trích dẫn nguồn: Tác giả/các tác giả cần đảm bảm rằng mình đã viết toàn bộ bài nghiên cứu gốc và nếu tác giả/các tác giả kế thừa kết quả của nghiên cứu khác thì phải có trích dẫn hợp lý và khi cần phải có sự đồng ý của tác giả của nghiên cứu đó. Công trình nghiên cứu của người khác cần được dẫn nguồn một cách chuẩn mực. Tác giả cần trích dẫn những ấn phẩm có tác động đến nghiên cứu của mình và phải đưa ra ngữ cảnh thích hợp nội dung trong bài báo. Các thông tin riêng tư có được từ những lần trao đổi, phản hồi, hoặc thảo luận với bên thứ ba không được sử dụng hay trình bày khi không có sự chấp thuận rõ ràng bằng văn bản từ tác giả của bản gốc. Đạo văn được thực hiện dưới nhiều hình thức, từ việc “biến” tác phẩm của người khác thành tác phẩm của mình cho đến việc sao chép hoặc diễn giải một lượng đáng kể nội dung từ nghiên cứu của người khác (mà không ghi nguồn), thậm chí là công bố kết quả nghiên cứu được thực hiện bởi người khác. Đạo văn dưới bất kỳ hình thức nào cũng được xem là hành vi vi phạm đạo đức và không được chấp nhận.
Truy cập và lưu trữ tài liệu: Dữ liệu, tài liệu tham khảo và các thông tin khác trong bài báo phải được trình bày chính xác và đầy đủ để có thể được nhân rộng nghiên cứu. Nếu trong bài viết có sự gian lận hoặc cố ý đưa ra các nhận định không chính xác thì tác giả/các tác giả được coi là có hành vi phi đạo đức. Tác giả/Các tác giả cần cung cấp dữ liệu hỗ trợ nghiên cứu cho quá trình biên tập và truy cập công khai vào dữ liệu đó. Dữ liệu trong bài viết cần được lưu giữ trong một thời gian hợp lý sau khi xuất bản.
Nhiều ấn phẩm: Tác giả/các tác giả không công bố bản thảo bài báo có cùng một nội dung nghiên cứu trên nhiều hơn một tạp chí hoặc đơn vị xuất bản.
Tuyên bố về xung đột lợi ích: Trong bản thảo bài viết, tất cả tác giả cần nêu rõ các mối quan hệ cá nhân và các nguồn tài chính với những cá nhân khác hoặc các tổ chức có khả năng tác động không phù hợp đến công trình nghiên cứu. Tác giả/Các tác giả cần liệt kê cụ thể các nguồn hỗ trợ tài chính cho việc thực hiện nghiên cứu và/hoặc hoàn thiện bài viết. Nếu nguồn tài trợ không có bất kỳ sự liên quan nào thì tác giả/các tác giả cũng cần phải tuyên bố rõ ràng trong bài viết. Các tác giả cần trình bày sớm nhất có thể những mâu thuẫn tiềm ẩn về quyền lợi liên quan đến bài viết.
Thông báo về các sai sót trong ấn phẩm đã xuất bản: Khi tác giả/các tác giả phát hiện có sai sót trong bài viết đã xuất bản thì phải thông báo ngay cho Hội đồng biên tập của Tạp chí để rút bài hoặc sửa chữa những nội dung cụ thể trong bài viết nếu Hội đồng biên tập nhận thấy cần thiết. Nếu Hội đồng biên tập và Tạp chí nhận được thông báo từ bên thứ ba về lỗi sai trong ấn phẩm, thì tác giả/các tác giả có trách nhiệm hợp tác kịp thời cùng với Hội đồng biên tập, bao gồm việc cung cấp đầy đủ bằng chứng cho Hội đồng biên tập khi được yêu cầu.
2. Nhiệm vụ của chuyên gia phản biện
Đóng góp trong quyết định biên tập: Nhiệm vụ của các nhà khoa học – chuyên gia phản biện nhằm hỗ trợ Hội đồng biên tập Tạp chí đưa ra quyết định trong quá trình biên tập và thông qua nhận xét cụ thể các nghiên cứu, từ đó hỗ trợ tác giả/các tác giả và Tạp chí nâng cao chất lượng bài viết. Khi chuyên gia phản biện được Tạp chí mời mà nhận thấy bản thân không đủ điều kiện, tiêu chuẩn để thực hiện phản biện nghiên cứu được gửi đến hay biết rằng nếu thực hiện phản biện cũng sẽ không mang tính khả thi thì cần phải thông báo ngay cho Hội đồng biên tập và gửi thư từ chối lời mời tham gia vào quy trình phản biện của Tạp chí.
Tính bảo mật: Bất kỳ bản thảo nào đang trong quy trình phản biện của Tạp chí thì đều được xem như là tài liệu bảo mật. Chuyên gia phản biện không được chia sẻ tất cả các đánh giá hoặc thông tin về bài viết với bất kỳ ai hay liên hệ trực tiếp với tác giả mà không được sự đồng ý của Hội đồng biên tập. Chuyên gia phản biện không được sử dụng các tài liệu/kết quả nghiên cứu trong bản thảo bài viết mà không có sự đồng ý của tác giả/các tác giả.
Cảnh báo về các vấn đề đạo đức: Các chuyên gia phản biện cần có nhận thức cao về các vấn đề xung đột lợi ích tiềm ẩn liên quan đến bài viết và thông báo ngay đến Hội đồng biên tập, bao gồm bất kỳ sự tương đồng và trùng lặp đáng kể giữa các bản thảo đang xem xét với các bài viết đã được công bố mà chuyên gia phản biện biết đến.
Tiêu chuẩn về tính khách quan: Công tác phản biện cần được thực hiện một cách khách quan mà không có sự thiên lệch mang tính cá nhân nào trong quá trình phản biện bản thảo. Việc phê bình cá nhân tác giả/các tác giả đang gửi bản thảo bài viết được coi là không phù hợp. Nếu chuyên gia phản biện đề xuất tác giả đưa trích dẫn nghiên cứu của mình (hoặc cộng sự) vào bài viết thì đó là vì lý do khoa học chính đáng chứ không phải vì mục đích làm tăng số trích dẫn bài nghiên cứu hay nâng cao tính minh bạch của công trình nghiên cứu của mình (hoặc cộng sự).
3. Nhiệm vụ của Hội đồng biên tập
Quyết định xuất bản: Hội đồng biên tập của Tạp chí chịu hoàn toàn trách nhiệm và độc lập đối với việc quyết định đăng tải và xuất bản các bài viết gửi về Tạp chí. Mọi thành viên Hội đồng biên tập phải tuân thủ các chính sách của Tạp chí và chịu sự ràng buộc từ các quy định pháp luật khác.
Tính công bằng: Thành viên Hội đồng biên tập đánh giá bản thảo gửi đến Tạp chí dựa trên nội dung khoa học và đưa ra các quyết định biên tập các bài viết của Tạp chí.
Tính bảo mật: Thành viên Hội đồng biên tập phải đảm bảo tính bảo mật của tất cả các bản thảo gửi đến Tạp chí và các cuộc trao đổi với chuyên gia phản biện. Thành viên Hội đồng biên tập cần giữ kín thông tin về các chuyên gia phản biện và không được phép sử dụng các thông tin trong bản thảo để phục vụ cho mục đích cá nhân.
Công khai về xung đột lợi ích: Thành viên Hội đồng biên tập không được tham gia vào quy trình xét duyệt các bài viết mà họ tự viết hoặc các thành viên gia đình, đồng nghiệp tham gia viết, hay là bất cứ vấn đề gì liên quan đến sản phẩm hay dịch vụ mà trong đó thành viên Hội đồng biên tập được hưởng lợi ích.
4. Nguyên tắc minh bạch
- Quy trình đánh giá ngang hàng: Tạp chí là ấn phẩm hàng quý có chức năng phổ biến chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về khí tượng thủy văn, môi trường và biến đổi khí hậu; đăng tải các kết quả nghiên cứu khoa học và công nghệ về khí tượng thủy văn, môi trường và biến đổi khí hậu; thông tin các hoạt động đào tạo, nghiên cứu khoa học của Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu và các đơn vị liên quan… Quy trình bình duyệt, cũng như bất kỳ chính sách nào liên quan đến thủ tục bình duyệt của Tạp chí, được mô tả cụ thể trên trang web của Tạp chí (http://imh.ac.vn/category/tap-chi-khoa-hoc-bien-doi-khi-hau/).
- Cơ quan chủ quản: Tạp chí có Hội đồng biên tập với các thành viên là các chuyên gia được công nhận trong các lĩnh vực thuộc phạm vi của Tạp chí. Tên đầy đủ của các biên tập viên của Tạp chí được cung cấp trên trang Web của Tạp chí (http://imh.ac.vn/ban-bien-tap-tap-chi-khoa-hoc-bien-doi-khi-hau/).
- Thông tin liên hệ: Tạp chí được cung cấp thông tin liên hệ cho tòa soạn Tạp chí (http://imh.ac.vn/ban-bien-tap-tap-chi-khoa-hoc-bien-doi-khi-hau/).
- Phí tác giả/Quyền truy cập: Người đọc được phép truy cập miễn phí cơ sở dữ liệu của Tạp chí. Các tác giả không phải trả bất kỳ khoản phí nào cho việc gửi bài, xử lý trong quá trình xuất bản.
- Bản quyền: Các Tạp chí đã nêu rõ loại bản quyền mà tác phẩm của các tác giả sẽ được xuất bản.
- Xác định và xử lý các cáo buộc về hành vi sai trái trong nghiên cứu: Tổng biên tập thực hiện các bước hợp lý để xác định và ngăn chặn việc xuất bản các bài báo có hành vi sai trái trong nghiên cứu, bao gồm đạo văn, thao túng trích dẫn và giả mạo/ ngụy tạo dữ liệu từ những nguồn khác.
- Website: Trang web của Tạp chí (http://imh.ac.vn/category/tap-chi-khoa-hoc-bien-doi-khi-hau/) tuân thủ thực hiện các tiêu chuẩn cao về đạo đức nghề nghiệp.
- Tên Tạp chí: Tạp chí Khoa học Biến đổi khí hậu là tên Tạp chí duy nhất và không nhầm lẫn với Tạp chí khác.
- Xung đột lợi ích xảy ra khi các vấn đề không liên quan đến nghiên cứu có thể xuất hiện làm ảnh hưởng đến tính trung lập hoặc khách quan của công trình hoặc quá trình phản biện. Cần phải công bố các xung đột lợi ích tiềm ẩn, cho dù chúng thực sự có ảnh hưởng hay không, để có được các quyết định sáng suốt. Trong hầu hết các trường hợp, tuyên bố này sẽ không ảnh hưởng tới việc xuất bản cũng như không cản trở một chuyên gia tham gia vào quá trình phản biện.
- Nếu không chắc chắn thì bên liên quan nên tuyên bố khả năng xung đột hoặc thảo luận với tòa soạn. Các tác giả không tuyên bố xung đột lợi ích có thể bị phạt. Các bản thảo có xung đột mà không được khai báo và sau này nếu bị phát hiện thì có thể bị từ chối. Các bài báo đã xuất bản có thể cần được đánh giá lại, phải xuất bản một bản đính chính hoặc trong những trường hợp nghiêm trọng phải rút khỏi Tạp chí.
- Lịch xuất bản: Định kỳ xuất bản 4 số/năm, được quy định rõ ràng theo đường link http://imh.ac.vn/chu-ky-xuat-ban/.
5. Điều tra
Những vi phạm đáng ngờ đối với chính sách đạo đức xuất bản của Tạp chí, trước và sau khi xuất bản, cũng như những lo ngại về đạo đức nghiên cứu, cần được báo cáo cho Hội đồng biên tập của Tạp chí. Người báo cáo (khiếu nại) sẽ được giữ ẩn danh nếu được yêu cầu.
Tạp chí Khoa học Biến đổi khí hậu có thể yêu cầu tác giả cung cấp dữ liệu và hình ảnh cơ bản, tham khảo ý kiến của các biên tập viên và liên hệ với các tổ chức hoặc nhà tuyển dụng để yêu cầu điều tra hoặc nêu ra quan ngại của họ.
6. Sửa chữa và rút bài
Khi phát hiện các lỗi trong các bài báo đã xuất bản, Tạp chí sẽ cân nhắc cách thức sửa chữa và có thể tham khảo ý kiến của các biên tập viên và cơ quan làm việc của tác giả. Nếu các sai sót là của tác giả thì tác giả có thể được sửa chữa bằng một bản chỉnh sửa và những sai sót của nhà xuất bản thì nhà xuất bản công bố một bản đính chính.
Nếu có sai sót ảnh hưởng đáng kể đến kết luận hoặc có bằng chứng về hành vi sai trái, thì Tạp chí có thể yêu cầu rút bài báo khỏi tạp chí.
Tất cả các tác giả sẽ được yêu cầu đồng ý với nội dung của thông báo.
7. Xử phạt
Nếu Tạp chí Khoa học Biến đổi khí hậu biết được hành vi vi phạm chính sách đạo đức xuất bản của Tạp chí thì Tạp chí có thể xử phạt theo các hình thức sau đây:
- Từ chối bản thảo hiện thời và bất kỳ bản thảo nào khác do (các) tác giả gửi tới.
- Không cho phép nộp bản thảo trong vòng 1–3 năm.
- Không mời làm biên tập viên hoặc tham gia phản biện.
Chi tiết xem TẠI ĐÂY