Chiều ngày 25/12/2025, tại Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu (KTTVBĐKH), đã diễn ra Hội thảo khoa học với chủ đề “Nghiên cứu xây dựng cơ sở khoa học, phương pháp tính toán, xác định các mức cảnh báo rủi ro và phân cấp rủi ro thiên tai do nước biển dâng”. Hội thảo thuộc khuôn khổ nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp Nhà nước“Nghiên cứu xác định các mức cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai do nước biển dâng chi tiết một số khu vực trọng điểm ven biển Việt Nam” mã số KC09.12/21-30.
TS. Nguyễn Quốc Khánh chủ trì hội thảo
Hội thảo do TS. Nguyễn Quốc Khánh – Phó Viện trưởng Viện KTTVBĐKH chủ trì, với sự tham dự của các nhà khoa học, chuyên gia đến từ Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, Cục Khí tượng Thủy văn, Cục Biển và Hải đảo Việt Nam, các trường đại học và đơn vị nghiên cứu chuyên ngành.
Phát biểu khai mạc, TS. Nguyễn Quốc Khánh nhấn mạnh tính cấp thiết của việc nghiên cứu, hoàn thiện cơ sở khoa học và phương pháp xác định các mức cảnh báo rủi ro thiên tai do nước biển dâng trong bối cảnh biến đổi khí hậu, đặc biệt đối với các khu vực ven biển trọng điểm.
TS. Lê Quốc Huy trình bày tại hội thảo
Tại hội thảo, TS. Lê Quốc Huy, Chủ nhiệm đề tài đã trình bày tổng quan nội dung nghiên cứu, cơ sở khoa học, phương pháp tính toán và các kết quả bước đầu đạt được trong năm 2025. Theo đó, đề tài “Nghiên cứu xác định các mức cảnh báo cấp độ rủi ro thiên tai do nước biển dâng chi tiết một số khu vực trọng điểm ven biển Việt Nam” được triển khai trong thời gian 36 tháng (từ tháng 2/2025–3/2028). Mục tiêu của đề tài là xây dựng cơ sở khoa học, phương pháp và công nghệ nhằm xác định các mức cảnh báo rủi ro thiên tai do nước biển dâng gây ngập lụt vùng ven biển; đồng thời đề xuất các mức cảnh báo chi tiết cho một số khu vực có rủi ro cao.
TS. Lê Quốc Huy tập trung tổng quan các nghiên cứu trong và ngoài nước về đánh giá rủi ro nước biển dâng trong bão, làm rõ sự phát triển của cách tiếp cận từ các nghiên cứu chỉ tập trung vào hiểm họa sang tiếp cận tổng hợp dựa trên các thành phần hiểm họa (H), mức độ phơi bày (E) và tính dễ bị tổn thương (V). Đặc biệt, nghiên cứu nhấn mạnh khung khái niệm rủi ro mới được đề xuất trong Báo cáo Đánh giá lần thứ sáu (AR6) của IPCC, trong đó xem xét vai trò của các phương án ứng phó và khả năng thích ứng trong điều chỉnh mức độ rủi ro.
Trên cơ sở phân tích thực tiễn tại Việt Nam, TS. Lê Quốc Huy chỉ ra những hạn chế của các quy định hiện hành về phân cấp rủi ro thiên tai do nước biển dâng khi áp dụng chung cho toàn bộ dải ven biển, chưa phản ánh đầy đủ sự khác biệt về điều kiện tự nhiên, kinh tế – xã hội và năng lực ứng phó của từng khu vực. Từ đó, đề tài đề xuất hướng tiếp cận mới, tích hợp mô hình số trị mô phỏng nước dâng, sóng, triều, dòng chảy sông và mưa, nhằm đánh giá rủi ro một cách toàn diện, chi tiết và có tính ứng dụng cao.
ThS. Phạm Văn Tiến trình bày tại hội thảo
Báo cáo Phương pháp tính toán, xác định các mức cảnh báo rủi ro và phân cấp rủi ro thiên tai do nước biển dâng của ThS. Phạm Văn Tiến tập trung giới thiệu các kết quả bước đầu trong nghiên cứu mô phỏng ngập lụt ven biển khu vực Cửa Lò, tỉnh Nghệ An, sử dụng cách tiếp cận ngập lụt hỗn hợp (compound flooding). Theo nhóm nghiên cứu, việc tính toán chính xác các thông số hiểm họa như độ sâu ngập, thời gian ngập và phạm vi ngập đóng vai trò quyết định trong đánh giá rủi ro thiên tai ven biển. Do đó, mô hình thủy động lực SCHISM đã được lựa chọn nhằm mô phỏng đồng thời sự tương tác phi tuyến giữa các yếu tố thủy triều, nước dâng do bão, sóng, dòng chảy sông và mưa.
Bài trình bày làm rõ quy trình thiết lập và kiểm nghiệm mô hình cho khu vực nghiên cứu, bao gồm xây dựng lưới phi cấu trúc có độ phân giải cao, cập nhật số liệu địa hình – hải văn và sử dụng các nguồn dữ liệu khí tượng, thủy triều tin cậy. Mô hình được kiểm nghiệm thông qua việc mô phỏng bão Doksuri trước khi áp dụng cho kịch bản bão Bualoi năm 2025. Kết quả kiểm nghiệm cho thấy mô hình có độ phù hợp khá cao với số liệu quan trắc về mực nước và sóng tại các trạm ven biển.
Kết quả mô phỏng ngập lụt trong bão Bualoi (2025) cho thấy sự phù hợp tốt giữa mực nước mô phỏng và số liệu điều tra vết ngập thực tế tại nhiều vị trí, với sai lệch đỉnh mực nước trong khoảng cho phép. Các kết quả bước đầu khẳng định tính khả thi của cách tiếp cận mô phỏng ngập lụt hỗn hợp trong đánh giá hiểm họa ngập lụt ven biển. Nhóm nghiên cứu đề xuất tiếp tục hiệu chỉnh, kiểm nghiệm mô hình với các cơn bão khác trong năm 2025 nhằm nâng cao độ chính xác, làm cơ sở cho đánh giá rủi ro và xây dựng các mức cảnh báo thiên tai do nước biển dâng cho khu vực nghiên cứu.
Các chuyên gia thảo luận tại hội thảo
Tại hội thảo, các đại biểu đã trao đổi, thảo luận khoa học, đóng góp nhiều ý kiến chuyên môn nhằm hoàn thiện phương pháp luận, nâng cao tính ứng dụng của kết quả nghiên cứu phục vụ công tác dự báo, cảnh báo và ra quyết định ứng phó thiên tai.
Phát biểu tổng kết hội thảo, TS. Nguyễn Quốc Khánh đánh giá cao những kết quả nghiên cứu của đề tài, đặc biệt là nhóm thực hiện đã triển khai nhanh và hoàn thành trước tiến độ một số hạng mục nghiên cứu. Từ những trao đổi, thảo luận tại hội thảo, TS. Nguyễn Quốc Khánh đề nghị nhóm nghiên cứu nghiêm túc tiếp thu, hoàn thiện các sản phẩm đã làm được.