Ngày 26 tháng 6 năm 2025, tại Hà Nội, PGS.TS. Phạm Thị Thanh Ngà, Viện Khí tượng Thủy văn và Biến đổi Khí hậu (KTTVBĐKH) đã tham gia trình bày tại sự kiện “AIRPACT Việt Nam 2025: Không khí sạch – Thành phố thông minh – Giải pháp kỹ thuật số cho tương lai Việt Nam” do VinUniversity tổ chức. Sự kiện được tổ chức với mục tiêu thúc đẩy các sáng kiến cải thiện chất lượng không khí và phát triển đô thị bền vững, quy tụ các nhà hoạch định chính sách, chuyên gia, viện nghiên cứu và tổ chức quốc tế, trong đó có đại diện Vụ Khoa học và Công nghệ của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Viện Khí tượng Thủy văn và Biến đổi Khí hậu.
PGS.TS. Phạm Thị Thanh Ngà cùng các đại biểu tham dự sự kiện
Tại sự kiện, PGS.TS. Phạm Thị Thanh Ngà đã trình bày báo cáo tổng quan về hiện trạng chất lượng không khí, mạng lưới quan trắc, hệ thống dự báo và cảnh báo tại Hà Nội và các khu vực lân cận. Báo cáo nhấn mạnh, trong năm 2024, nồng độ bụi mịn PM2.5 tại Hà Nội và khu vực Đồng bằng sông Hồng đã vượt quy chuẩn quốc gia từ 1,4 đến 2 lần. Chỉ số AQI ở mức “kém” và “xấu” xảy ra thường xuyên trong các tháng mùa khô lạnh, đặc biệt từ tháng 10 đến tháng 3.
Hệ thống quan trắc không khí hiện nay, dù đã có cải thiện về số lượng trạm, vẫn chưa đáp ứng yêu cầu quản lý tổng hợp và dự báo chất lượng không khí theo thời gian thực. Hạn chế về độ phủ, tính liên thông dữ liệu, và sự thiếu vắng các mô hình dự báo dựa trên tác động là những điểm nghẽn lớn trong quá trình đưa ra quyết sách và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Tại hội thảo, PGS.TS. Phạm Thị Thanh Ngà nhấn mạnh vai trò của Viện trong xây dựng nền tảng dữ liệu và mô hình phục vụ bản sao số đô thị (City Digital Twin). Đây là mô hình số hóa toàn diện thành phố, tích hợp thông tin về khí tượng, môi trường, giao thông, dân cư và hạ tầng đô thị theo thời gian thực.
PGS.TS. Phạm Thị Thanh Ngà chia sẻ tại sự kiện
Viện KTTVBĐKH hiện đang vận hành hệ thống dự báo chất lượng không khí trong 72 giờ tới cho Hà Nội, sử dụng các mô hình hiện đại như CMAQ và SILAM, kết hợp dữ liệu thời tiết, khí thải và đặc điểm đô thị. Hệ thống này cung cấp các thông số bao gồm NO₂, SO₂, CO, O₃, PM₁₀, PM₂.₅ và chỉ số VN_AQI, đóng vai trò chủ chốt trong việc xây dựng các bản đồ phát thải và đánh giá nguồn ô nhiễm không khí theo từng khu vực, phục vụ cho việc theo dõi và đánh giá chất lượng không khí theo thời gian thực.
Bà Phạm Thị Thanh Ngà cũng khẳng định những thành công đó của Viện là trụ cột khoa học cho việc xây dựng bản sao số đô thị (City Digital Twin), giúp mô phỏng các kịch bản phát triển đô thị và đánh giá tác động của các chính sách về giao thông, quy hoạch, năng lượng… đối với chất lượng không khí và sức khỏe cộng đồng.
PGS.TS. Phạm Thị Thanh Ngà đã trình bày báo cáo tại sự kiện
Bên cạnh việc nghiên cứu chuyên sâu, Viện còn tham gia trực tiếp vào quá trình xây dựng chính sách. Cụ thể, các khuyến nghị và dữ liệu khoa học từ Viện đã được sử dụng trong các văn bản như Quyết định 166/QĐ-BTNMT và Dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch hành động quốc gia về kiểm soát ô nhiễm không khí giai đoạn 2025–2030.
PGS.TS. Phạm Thị Thanh Ngà cũng đề xuất một số giải pháp quan trọng để cải thiện chất lượng không khí, bao gồm: Tăng cường kiểm soát phát thải và ứng phó khẩn cấp; Mở rộng mạng lưới quan trắc không khí, đặc biệt ở các điểm nóng ô nhiễm; Phát triển nền tảng số để công bố minh bạch dữ liệu và cảnh báo tới cộng đồng.
PGS.TS. Phạm Thị Thanh Ngà thảo luận sự kiện
Sự kiện AIRPACT Việt Nam 2025 đã một lần nữa cho thấy: Viện Khí tượng Thủy văn và Biến đổi Khí hậu không chỉ là đơn vị nghiên cứu chuyên sâu, mà còn là đối tác khoa học chiến lược của các bộ ngành, chính quyền địa phương và cộng đồng trong quá trình số hóa quản lý đô thị và bảo vệ môi trường.
Các đại biểu tham dự sự kiện chụp ảnh lưu niệm
Thông qua việc tích hợp dữ liệu, mô hình khoa học và công nghệ số, Viện Khí tượng Thủy văn và Biến đổi Khí hậu đang góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng các thành phố sạch, đáng sống và thông minh – nơi chất lượng không khí tốt, quản trị hiệu quả và phát triển bền vững trở thành giá trị cốt lõi cho tương lai Việt Nam.